Wstecz

Zenon Żyburtowicz, rys. Dariusz Łabędzki

ZENON ŻYBURTOWICZ

Pierwotnie myślał o zawodzie muzyka i dlatego dziś podkreśla „muzyczność” swych fotografii. Mają dla niego swą tonację, swoje szczególne brzmienie. Pierwsze fotografie publikował w prasie kobiecej i tam rozwinął swoje artystyczne skrzydła. Wkrótce dał się poznać jako autor ciekawych reportaży z satyrycznym ujęciem świata i umiejętnością wydobywania życiowych paradoksów. Nic dziwnego, że zauważyła go telewizja. Został dwukrotnym laureatem konkursu Telewizyjnego Kuriera Warszawskiego na najlepsze fotoreportaże roku. Bawił wszystkich „smaczkami”, charakterystycznymi „scenkami” z okresu przekwitania PRL-u. Żyburtowicz nie daje się jednak zamykać w żadnej gotowej formie, żadnym nowym gatunku. Z łatwością przechodzi od tematów żartobliwych do dramatycznych (pierwszy sfotografował w klinice i opublikował „poród z ojcem”). Tam, gdzie rzeczywistość wydawała się niedostateczna, uciekał się do aranżacji – lub, jak to określa – teatralizacji pewnych wydarzeń. Niektóre z jego utworów można uznać za felietony, zawdzięczał je bystrości i wynalazczości swoich skojarzeń. Miały jednak tę wyższość nad utworami pisanymi, że wykluczały wszelkie nieporozumienia wynikłe z nieprecyzyjności, lub dwuznaczności słów –

Żyburtowicz posługiwał się nimi rzadko, w roli tytułu lub podpisu, cała zaś pointa była zawarta w samym pomyśle.

Jest wieloletnim członkiem Academie Internationale de Lutece w Paryżu, Stowarzyszenia Polskich Artystów Karykatury, Związku Polskich Artystów Fotografików i Stowarzyszenia Dziennikarzy Rzeczypospolitej Polskiej. Fotografował dla „Schweitzer Illustrierte” i wiedeńskiego „Die Ganze Woche”. Wystawiał w Anglii, Argentynie, Australii, Austrii, Belgii, Brazylii, Bułgarii, Chinach, Francji, Hiszpanii, Hongkongu, Indiach, Iraku, Japonii, Kanadzie, Korei Południowej, Litwie, Luksemburgu, Łotwie, Nowej Zelandii, Niemczech, Portugalii, Szwecji, Turcji, USA, Wielkiej Brytanii, Rosji. W swoim dorobku posiada kilkadziesiąt albumów i książek, m.in. „Syberia – z biegiem Jeniseju” (nagroda „Pióro Fredry”, książka roku 1996); „Szlacheckie gniazda” (nagroda „Bursztynowa księga”, 1996); „Ogniem i mieczem – portret filmu” (1999); „Szlacheckie gniazda II” (2000); „Pałace polskie” (2002); „Stara baśń – kiedy słońce było bogiem – portret filmu” (2003); „Syberia pełna tajemnic” (2005); „Muzeum Zamkowe w Pszczynie” (2005); „Urok lat minionych” (2006); „Zamki i pałace polskie” (2007); „Fotografia smaku” (2002); „Gwiazdka wielkanocna” (2003); „Benedyktyńskie smaki i smaczki” (2008); „Z dala od drogi” (2008); „Wypoczynek z duchami” (2009); „Polski Rok” (2009); „Blondynka – portret filmu” (2010); „Portret PRL – Twarze i Maski” (2011); „Koń by się uśmiał” (2012); „Z prądem i pod prąd – ostatnia dekada PRL-u” (2012); „Blondynka II – portret filmu” (2014); „Barwy Polski” (2016). Uhonorowany dyplomem Kapituły „Piękniejsza Polska”: „Za tworzenie piękna, którym możemy szczycić się przed światem” (2005, 2013). Jego prace znajdują się w zbiorach Muzeum Kinematografii w Łodzi oraz Muzeum Karykatury w Warszawie.

Gdyby wykreślić na mapie trasy, jakie przemierzył w poszukiwaniu inspiracji, miasta, w których wystawiano jego dzieła oraz w których go nagradzano, przypominałoby to rozkład lotów ogólnoświatowej linii lotniczej, utrzymującej połączenia z odległymi kontynentami. Co więcej – linii niezagrożonej najmniejszą plajtą.